Oddźwięki, czyli nowa muzyka polska

24.11.2020, Ewelina Kucharska

W sobotę, 28 listopada odbędzie się pierwszy koncert z cyklu „Oddźwięki. Nowa muzyka polska” pod dyrekcją Bassema Akiki. Transmisja rozpocznie się o godzinie 20 na kanale YouTube Sinfonii Varsovii. Organizatorzy zapraszają także na prowadzone przez Jacka Hawryluka spotkanie z artystami, które odbędzie się przed koncertem (początek o godzinie 19).

Nowa muzyka polska – czyli jaka? Wyrażenie to brzmi dość enigmatycznie, biorąc pod uwagę, jak różnorodnie można rozumieć kategorię nowości. Odpowiedź na to pytanie nie jest prosta, jednak z muzykologicznego punktu widzenia „nowe” oznacza odmienne od „starego”. Przykładowo, mamy więc w historii muzyki Ars Nova – epokę, której twórcy byli świadomi, że ich techniki kompozytorskie, styl czy chociażby rozumienie muzyki znacznie różnią się od ich poprzedników. Muzyka nowa dla nas, żyjących w 2020 roku, będzie pojęciem obejmującym zarówno ostatnie dekady (chociażby ze względu na rozwój technologiczny i zastosowanie w muzyce komputerów), jak i ostatnie 100 lat.

Sobotni koncert otworzy krótki utwór Krzysztofa Pendereckiego, zatytułowany Entrata. Uśmiechnęłam się, czytając program pierwszy raz. Dawno nie widziałam tak dobrze przemyślanego wyboru: entrata po włosku oznacza bowiem „wejście”. Kompozycja ta, pochodząca z połowy lat 90., została przeznaczona na jedenaście instrumentów dętych blaszanych i kotły. Utwór znacznie różni się od wielkich (od strony formalnej) dzieł, z którymi kompozytor jest kojarzony (takimi jak Pasja według świętego Łukasza, Polskie Requiem czy Siedem bram Jerozolimy). Entrata, jako krótka kompozycja, o kameralnych cechach, pokazuje drugą twarz estetyki Krzysztofa Pendereckiego – estetyki dążącej ku przejrzystości i doskonałym proporcjom.

Podczas Oddźwięków usłyszymy utwór Bogusława Schaeffera, pochodzący z tego samego roku co Entrata – Analogies na 4 rogi, 4 trąbki, 4 puzony i 4 perkusje. Kompozytor, znany przede wszystkim z tworzenia muzyki do dramatów teatralnych i eksperymentowania z taśmą magnetofonową, ma ogromny, choć często niedoceniany, dorobek artystyczny. Niewiele osób zdaje sobie sprawę z tego, jak wiele gatunków muzyki tworzył Schaeffer – od koncertów po symfonie. Analogies, podobnie jak w przypadku Entraty Pendereckiego, pokazuje powszechnie nieznaną stronę twórczości kompozytora – tym razem mniej awangardową, niż po Bogusławie Schaefferze można się spodziewać.

W programie odnajdziemy także Wyspy na kameralną orkiestrę smyczkową Eugeniusza Knapika, za które kompozytor otrzymał w 1983 roku Nagrodę im. Stanisława Wyspiańskiego. Utwór składa się z dwóch ogniw, symbolizujących wodę i ziemię. Jak mówił o nim Knapik: Pragnąłbym, aby tytuł utworu nie kojarzył się wyłącznie ze zjawiskiem geograficznym, ale był rozumiany szerzej. W gruncie rzeczy wszyscy znajdujemy się na wyspie dryfującej gdzieś w kosmosie. Wyspą jest także każdy z osobna człowiek….

Oddźwięki to także wspaniała okazja, aby posłuchać utworów dwóch polskich kompozytorek –Marty Ptaszyńskiej oraz Barbary Buczek. Kompozycje, pod batutą Bassema Akiki, wykonają muzycy Sinfonii Varsovii. Dyrygent zaprezentuje się publiczności również od strony kompozytorskiej, występując ze swoim utworem Huis Clos.

Zachęcam do zapoznania się z programem kolejnego koncertu, który odbędzie się 4 grudnia. Więcej informacji można odnaleźć na stronie Sinfonii Varsovii.

Zdjęcie u góry: Krzysztof Penderecki i Bassem Akiki, źródło: maestroarts.com

Artykuł Oddźwięki, czyli nowa muzyka polska pochodzi z serwisu ORFEO.